W dzisiejszych czasach cyberataki przy użyciu złośliwego oprogramowania są skomplikowane i wieloetapowe. Proces zaczyna się od rozpoznania celu, a następnie przechodzi przez dostarczenie pierwszego składnika, który, po przejęciu kontroli, łączy się z serwerem zarządzającym. Następnie ustanawia kanał komunikacji, pobiera potrzebne składniki malware i przejmuje kontrolę nad kolejnymi maszynami, prowadząc w końcu do szkodliwych działań.
Rozpoczynając od fazy rozpoznania, atak obejmuje skanowanie zewnętrznych maszyn, próby połączeń i przemycenia linków zawierających pierwszy składnik, zwany popularnie “dropperem”. Odpowiednio skonfigurowane zapory sieciowe i honeypoty mogą skutecznie chronić przed tym etapem ataku, zbierając jednocześnie ewidencję do późniejszej analizy w celu określenia wektora ataku.
W fazie dostarczenia i przejęcia kontroli, włamywacz dostarcza złośliwe oprogramowanie do stacji roboczych lub serwerów. Skuteczne narzędzia ochrony poczty elektronicznej, skanery zawartości, antywirusy i odpowiednia konfiguracja uprawnień użytkownika są naturalną obroną przed początkową infekcją. Dodatkowo, blokowanie możliwości uruchomienia aplikacji z miejsc, do których użytkownik nie ma uprawnień zapisu, stanowi skuteczną barierę.
Komunikacja generowana przez złośliwe oprogramowanie wykorzystuje Internet, co sprawia, że staje się elastyczna, ale jednocześnie podatna na monitorowanie. Monitoring DNS, statystyki zapytań i kontrola ruchu sieciowego są skutecznymi narzędziami w wykrywaniu podejrzanej aktywności.
W przypadku przemieszczeń poziomych, włamywacz, mając kontrolę nad jednym komputerem, zazwyczaj poszerza obszar wpływu, wykorzystując skradzione uwierzytelnienia lub podatności systemów. Skuteczną obroną jest unikatowość haseł administracyjnych, kontrola ruchu sieciowego i segmentacja sieci lokalnej.
W fazie kradzieży lub niszczenia danych, włamywacz przystępuje do zaplanowanych działań, takich jak kradzież lub szyfrowanie plików. Skuteczną reakcją może być szybka detekcja, zablokowanie komunikacji sieciowej i automatyczne przełączenie konfiguracji sieci w celu izolacji zainfekowanych maszyn.
Nowoczesne antywirusy wykorzystują różnorodne metody wykrywania, takie jak analiza sygnaturowa, heurystyczna, analiza reputacji i analiza dynamiczna w piaskownicy. Kombinacja tych technik pozwala na skuteczną obronę przed złośliwym oprogramowaniem, pomagając w identyfikacji nawet nowych zagrożeń.
